سرور نام های دامنه اینترنت را با ارتباطات موثر بین المللی به ایران آوردیم، استناد به رتبه بندی جهانی در کنار ارزیابی مردم از عملکرد و پیشرفت ها - آشنایی با استانبول

به گزارش آشنایی با استانبول، معاون وزیر ارتباطات با اشاره به برنامه جدی دولت برای افزایش ارائه خدمات الکترونیکی به مردم در کنار به روزرسانی روش های جمع آوری اطلاعات به منظور تهیه گزارش های دقیق تر از وضع موجود کشور، گفت: نتایج این اقدامات در سال های آینده در ارتقای جایگاه کشور در رتبه بندی های جهانی مشاهده خواهد شد.

به گزارش خبرنگار گروه علم و پیشرفت آشنایی با استانبول، به رسم هر ساله در آستانه دهه فجر و پیروزی انقلاب اسلامی، آنالیز و بازخوانی شرایط فعلی کشور و میزان پیشرفت های حاصل شده در سال های بعد از پیروزی انقلاب در دستور کار بخش های گوناگون کشور قرار می گیرد.

در بعضی حوزه ها پیشرفت ها محسوس و برای مردم قابل لمس است و بعضی از حوزه ها هم اساسا نوظهور و نو هستند؛ مانند حوزه فناوری نوین از جمله فناوری اطلاعات و تا حدی فناوری های ارتباطات.

یکی از حوزه های فعالیت که این روزها به فرایند دنیای در همه کشورها تبدیل شده است و هر روز به ابعاد نوتری، تسری می یابد و احتیاج به آن به صورت روزافزون احساس می گردد، حوزه خدمات الکترونیکی و ارائه سرویس ها به صورت الکترونیکی به مردم است.

درباره اوضاع این خدمت نه چندان قدیمی در کشور و مقایسه شرایط ارائه این سرویس در ایران با سایر کشورها با محمد خوانساری، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران گفت وگو نموده ایم.

تاثیر برنامه های دقیق ارائه خدمات الکترونیکی را در سال های آینده در ارتقای رتبه دنیای می بینیم

فارس: در حوزه مسئولیت شما در بخش الکترونیکی شدن خدمات در کشور، چه دستاوردهایی داشته ایم و نسبت به کشورهای دیگر در چه شرایطی هستیم؟

خوانساری: در دنیا کشورهای دیگر منتظر ما نمی شوند که ما پیشرفت کنیم؛ بلکه آنها هم در حال فعالیت هستند و به جلو حرکت می نمایند. رقابت شدیدی که در رتبه بندی های دنیای وجود دارد.

باوجود تمام زحماتی که از قبل در کشور در این حوزه کشیده شده است؛ باید کار و خدمت به مردم را دو امدادی فرض کنیم. یعنی مسئولان قبلی کار کردن و مردم از این خدمات منتفع شدند و در ادامه اگر اشکال و کاستی در کار وجود دارد مسئولان بعدی باید آنها را را جبران نمایند. ما در این جایگاه تکلیف پیدا نموده ایم که مسئولیت را تحویل بگیریم و کار را دنبال کنیم.

در نهایت با آنچه که تا به امروز و پیش از این در حوزه ارائه خدمات الکترونیکی در کشور اجرا شده است، طبق آنچه که در آخرین رتبه بندی EGDI مخفف E-Government Development Index آمده است در سال 2019 رتبه ایران در این رتبه بندی 89 بین 193 کشور بوده است. البته در سال قبل تر، یعنی سال 2018، ایران در جایگاه 86 در بین 193 کشور در این رتبه بندی قرار داشته است. یعنی طی یک سال، تنزل رتبه را در این شاخص دنیای داشته ایم. بعلاوه در سال های قبل تر از 2018 ایران در رتبه نامناسب تر و در جایگاه 114 بوده است. یعنی در یک بازه زمانی رشدی را رقم زده ایم و در رتبه بندی در جایگاه بهتری قرار گرفتیم اما باز رشد متوقف شده است.

دلایل این موضوع را آنالیز نموده ایم و دیده ایم که شاخص هایی که در این رتبه بندی دنیای قرار داده می شوند، الزاماً شاخص های کاملی نیستند. برای مثال برای EGDI یک پرسش نامه 148 سوالی وجود دارد که سازمان فناوری اطلاعات ایران در زیر مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات متولی انجام و اجرای این پرسش نامه است. این سازمان در سال های گذشته این پرسش نامه را اجرا نموده است و سال جاری هم دوستان در دستور کار دارند که این پرسشنامه را انجام دهند.

سازمان فناوری اطلاعات ایران سال جاری هم پرسشنامه EGDI را انجام می دهد که تاثیر برنامه های دقیق برای بهبود شرایط ارائه خدمات الکترونیکی را در سال های آینده در ارتقای رتبه کشور در این شاخص دنیای خواهیم دید

در حال حاضر برنامه های دقیقی را برای بهبود شرایط ارائه خدمات الکترونیکی در دستور کار داریم که امیدواریم بتوانیم در سال های آینده تاثیر آنها را ببینیم و حداقل رتبه شرایط کشور را در این شاخص ها ارتقا و بهبود دهیم.

شخص دیگری به نام شاخص EPAR مخفف European public assessment report وجود دارد که در سال 2020 در این رتبه بندی دنیای ایران رتبه 118 از 193 کشور را داشته است.

این شاخص ها عمدتا شاخص های فناورانه، شاخص های مربوط به دسترسی های مردم، شاخص های مرتبط با توسعه منابع انسانی، شاخص های مربوط به مشارکت مردم در ارائه خدمت و خدمت گیری به وسیله مردم هستند.

تهیه گزارش های اطلاعاتی از وضع موجود برای احصاء جایگاه دنیای کشور دقیق تر می گردد

فارس: بعضی از صاحب نظران و متخصصان می گویند که بخشی از جایگاه های ایران در رتبه بندی های دنیای متاثر از کاستی و کمبود در روش های گزارش گیری مناسب در کشور و ارائه نه چندان صحیح داده ها از کشور به نهادهای ارزیاب بین المللی است که در صورت اصلاح این رویه ها، جایگاه بالاتر و واقعی تری در رتبه بندی های دنیای برای ایران احصاء خواهد شد. در این باره چه نظری دارید؟

خوانساری: ما هم معتقدیم که برای اینکه بتوانیم این گزارش گیری ها را با کیفیت و صحیح انجام دهیم و اطلاعات دقیق تری تهیه کنیم باید جایگاه دولت و حاکمیت را در حوزه ارزیابی از جایگاه انجام دهنده و مجری ارزیابی به جایگاه سیاست گذار تغییر دهیم. زیرا در حال حاضر بخش خصوصی علاقمند در کشور وجود دارد که می تواند برای انجام این کار انگیزه داشته باشد و با لحاظ کردن شرایط استاندارد پرسشنامه ها را انجام دهد و ارزیابی کند.

از این رو کوشش حداکثری ما هم بر این است که هر چقدر که می توانیم برای تهیه گزارش های با کیفیت بهتر درعین اعمال ملاحظات قانونی از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم.

با رفع کردن نقایص در نحوه گزارش گیری و تهیه گزارش های باکیفیت تر و دقیق تر، برای رسیدن به نتیجه بهتر در رتبه بندی های آینده دنیای کوشش می کنیم

به طور کلی می توان گفت که شاید یکی از دلایل عقب ماندگی ها در بعضی از موضوع کلی کشور داریم (نه فقط بخش مربوط به فناوری و امور الکترونیکی) این است که نهادهای مسئول که وظیفه جمع آوری اطلاعات را داشتند همه اطلاعات در همه نهادها را گردآوری نکردند و اطلاعاتی از دست رفت که از نظرها دور ماند.

ان شالله در این دوره از ارزیابی ها این نقیصه را رفع می کنیم تا شاهد نتیجه آن در رتبه بندی های آینده دنیای هم باشیم.

مطرح ترین شاخص های ارزیابی دنیای هم در دست بازنگری هستند

فارس: بعضی از کارشناسان معتقدند که مقایسه شرایط موجود با شرایط پیش از پیروزی انقلاب چندان کارآمد نخواهد بود. حتی این موضوع تا حدی در حوزه ارتباطات هم وجود دارد و شاخص هایی مانند تعداد دایری تلفن ثابت و فیبرنوری کشیده شده، اعتبار گذشته را ندارد. به نظر شما در این باره ملاک چه نوع ارزیابی هایی می تواند یاری کند؟

خوانساری: بله؛ یکی از موضوعات مختص به حوزه فناوری، تغییرات سریع آن است که حتی در کارایی واقعی شاخص هایی که فقط چند سالی است در سطح دنیا ارائه شده اند هم تردید ایجاد شده است. برای مثال در حوزه ارزیابی دولت الکترونیکی شاخص IDI که مخفف inclusive development index است با تردید رو به رو شده است و دست اندکاران امر حدود چهار سال است که در حال ارزیابی و بازنگری شاخص های آن هستند تا آنها را تغییر دهند و شاخص کارآمدتر و به روز تر گردد.

امروزه حتی در کارایی شاخص های مطرح دنیای مثل IDI و EGDI که کشورها را براساس معیارهایی رتبه بندی می کرد، تردید ایجاد شده و مجامع دنیای بهبود و به روز رسانی این شاخص ها را در دستور کار قرار داده اند

زیرا آن ها هم می گویند شاخصی که برای مثال نشان می دهد چه تعداد خط تلفن ثابت به کجا رفته است یا چه تعداد خط تلفن همراه وجود دارد یا حتی پهن باند کشور چقدر است، در این روزها دیگر شاخص مناسبی نیست و با توجه به تغییرات سریع فناوری در دنیا، شاخص های بهتر و مناسب تری برای ارزیابی پیشرفت ها به ویژه در حوزه خدمات الکترونیکی کشورها باید وجود داشته باشد. از این رو در کوشش برای بهبود و به روز رسانی هر چه بیشتر شاخص های دنیای ارزیابی ها هستند.

حتی در همین حوزه خدمات دولت الکترونیکی هم شاخص معروف و شناخته شده EGDI که مخفف E-Government Development Index است، باز هم همین مسئله لزوم و ضرورت به روز شدن و بهبود شاخص وجود دارد.

استناد به رتبه بندی دنیای در کنار استفاده از ظرفیت مردم برای ارزیابی عملکرد و پیشرفت ها

فارس: بالاخره اگر بخواهیم ارزیابی ای از وضع موجود یا میزان گیری پیشرفت ها داشته باشیم، چه ملاک هایی می تواند مطلوب باشد؟

خوانساری: ما بر اساس شاخص های بین المللی بخشی از اطلاعات مورد احتیاجمان را به دست می آوریم و این شاخص ها تا حدی به ما می گویند که در چه نقطه ای قرار داریم؛ اما در عین حال باید توجه داشته باشیم که باید نباید خودمان را محدود به این شاخص ها کنیم و صرفا به آنها متکی باشیم.

نکته مهم مورد نظر من این است که باید بر حسب شرایط و امکاناتی که در حال حاضر در کشور داریم، شرایط را آنالیز کنیم. برای مثال برای ارزیابی جایگاه کشور در زمینه خدمات الکترونیکی، در کنار اینکه آمارهای دنیای شرایط ما را نشان می دهند، همین پنجره واحد یا single-window خدمات دولت الکترونیک به طور شفاف و دقیق نشان می دهد که توانسته ایم خدمت را در کدام نقطه ثابت به دست مردم برسانیم. نشان می دهد که در این کار پیروز بوده ایم یا خیر؟ یا به چه میزان پیروز عمل نموده ایم. در این فرآیند یک point of service (نقطه سرویس) وجود دارد که سرنوشت و شرایط سرویس به طور روشن قابل احصاء و مشاهده است.

اگرچه رتبه بندی ها و آمارهای دنیای شرایط کشور در مقیاس دنیای را نشان می دهند اما از ظرفیت مردم برای برای ارزیابی وضع کشور نباید غافل شد

اگر به این مدل برای ارتقا شرایط موجود در حوزه سرویس های الکترونیکی، توجه کنیم قاعدتاً باید چارچوب ارزیابی های خود را به سمت همه گیری بیشتر این پنجره واحد خدمات ببریم و در راستا راهنمایی و تشویق افراد و مسوولانی که این پنجره واحد را به راه انداخته اند و برای کاربردی کردن آن کوشش کردند برویم تا دیگر مسئولین مربوط هم تشویق شوند و به سمت این کار بیایند؛ در ادامه کار مردم و کاربران هم تشویق خواهند شد که به سمت استفاده از این کاربردها بفرایند.

در کنار روش اول برای ارزیابی وضع موجود، روش دوم استفاده از ظرفیت خود مردم برای برای ارزیابی است. زیرا در نهایت مردم این کاربردها را ارزیابی خواهند کرد و نظر مردم نشان می دهد که جایگاه اسمی ما در رتبه بندی های دنیای، چقدر کاربردی و عملی است و در عمل چقدر توانسته به سرویس دهی به مردم منتج گردد.

هر کس که مدعی است کاری در جهت ارائه خدمت دولت و ارائه سرویس به مردم انجام داده است، باید اقدامش انتها در جایی دیده گردد و مردم بالاخره یک جایی باید ثمره آن اقدام را ببینند. دقیقا می توانیم در همان جایی که مردم می توانند سرویس را ببینند ارزیابی کنیم. برای ارزیابی دیگر احتیاج نیست که حتما 10 سازمان درگیر و مربوط را آنالیز کنیم، 10 مرحله فرایند را طی کنیم و همه آن فرآیندها را ارزیابی کنیم تا ببینیم کار درست اجرا شده است یا خیر.

سیاست های حضور در عرصه های بین المللی ICT در مرکز ملی فضای مجازی در دست تدوین است

فارس: یکی از موضوعاتی که در حوزه فناوری اطلاعات با توجه به ذات مشارکتی، شبکه ای و ارتباطی این حوزه، با اهمیت است، ارتباطات موثر بین المللی کشور و مشارکت فعال در مجامع بین المللی با هدف استفاده از ظرفیت های دنیای به نفع منافع ملی در بزنگاه ها و شرایط حساس است.

خوانساری: از سال های قبل ارتباطاتی خوبی را با مجامع بین المللی داشته ایم و برای حفظ منافع کشور و تحت چارچوب سیاست های اعلامی کشور و وزارت امور خارجه از هیچ اقدامی برای حضور موثرتر در مجامع بین المللی دریغ نمی کنیم.

در معاونت راهبردی و امور بین الملل وزارت ارتباطات، موضوع ارتباطات بین المللی و حضور در مجامع دنیای به صورت متمرکز دنبال می گردد

هم اکنون هم مرکز ملی فضای مجازی در ذیل شورای عالی فضای مجازی در حال تدوین و اعلام برنامه های سیاستی در حوزه ارتباطات بین المللی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است. ما هم سیاست هایی که این مرکز در حوزه ارتباطات بین المللی در دست تدوین دارد را دنبال می کنیم و قطعاً باید روی این سیاست ها برنامه های اجرایی تدوین کنیم.

بعلاوه در معاونت راهبردی و امور بین الملل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، موضوع ارتباطات بین المللی و حضور در مجامع دنیای به صورت متمرکز دنبال می گردد. ما هم در سازمان فناوری اطلاعات ایران اقدامات مان در زمینه حضور موثر در مجامع و نشست های بین المللی مرتبط با فناوری اطلاعات در سطح دنیای را با یاری این معاونت جلو می بریم.

به واسطه ارتباطات موثر بین المللی نسخه ای از سرور اینترنت را به ایران آوردیم

فارس: برای مثال از وقتی که فشار تحریم های آمریکا علیه ایران بیشتر شده است، کاربران سوال می نمایند که در این شرایط ایران با سازمان های تاثیرگذار دنیای و پر اهمیت در حوزه فناوری، مثل آیکن که عقبه ای آمریکایی دارند چه ارتباطی و چگونه می تواند ارتباط داشته باشد؟

خوانساری: باید به یاد داشته باشیم برای مثال با سازمان مثل سازمان آیکن از قبل ارتباطاتی وجود داشته است. همچنان که قبل تر با همان شرایط کشور، میرور از سرورهای آیکن (سرور ریشه نام های دامنه اینترنت یا root dns) را به کشور آورده ایم و از این به بعد هم با دنبال کردن سیاست های مرکز ملی فضای مجازی در بخش ارتباطات بین المللی، تعاملات خوبی با دنیا خواهیم داشت.

در سال 94 معاون وزیر ارتباطات به وسیله مذاکره در اجلاس دنیای WSIS (جامعه اطلاعاتی) امتیاز آوردن یک کپی از سرورهای اینترنت را از ICANN گرفت

آیکن یا ICANN مخفف Internet Corporation for Assigned Names and Numbers سازمان بین المللی نظارت بر اسامی، دامنه ها و ارقام ثبت شده اینترنت است. در سال 94، معاون وزیر ارتباطات به وسیله مذاکره در اجلاس دنیای WSIS (جامعه اطلاعاتی) امتیاز آوردن یک کپی از سرورهای اینترنت را از ICANN گرفت و به این ترتیب یک کپی از سرورهای دنیای اینترنت به ایران انتقال پیدا کرد.

انتهای پیغام/