بازه هور؛ معبدی رازآلود در نزدیکی مشهد - آشنایی با استانبول

به گزارش آشنایی با استانبول، در حالی که چنین نیست و علاقه مندان به میراث فرهنگی می توانند از زیبایی های چنین بناهایی، در شمال خراسان نیز، لذت ببرند؛ به جز بنای معروف معبد بندیان درگز که در آینده سری به آن خواهیم زد، یکی از مهم ترین آثار تاریخی پیش از اسلام که در جنوب شهر مشهد، به فاصله تقریبی 80 کیلومتری قرار گرفته است؛ آتشکده یا چهارتاقی بازه هور در نزدیکی روستای رباط سفید است.

بعضی از باستان شناسان، این بنای کهن سال را که در کنار محور قدیمی جاده اسدآباد جا خوش نموده است، میراث دوره اشکانی می دانند و معتقدند که سنگ بنای آن در دوره استیلای پارت ها بر این منطقه، گذاشته شد.

آرتور پوپ، خاورشناس مشهور، بر همین اساس معتقد است که گنبد قرار گرفته روی این چهارتاقی، قدیمی ترین گنبد موجود در دنیا محسوب می گردد؛ هرچند که در اصالت این ادعا، اما و اگر هایی وجود دارد.

آتشکده بازه هور، نخستین بنا در استان خراسان بود که در سال 1310، ثبت ملی شد. یکی از امتیازات مهم این بنا، حفظ شاکله کلی آن در طول قرن هاست؛ به این معنا که بازه هور، کمتر به لحاظ معماری دستخوش تغییر شده است و احتمالا، چشم انداز امروز بنا، همانی است که ایرانیان دوره اشکانی و ساسانی به چشم می دیدند. درباره کاربری بنا، افزون بر آتشکده، دیدگاه هایی درباره مرکز حکومتی بودن آن یا استفاده از ساختارش برای مطالعات نجومی و تقویمی بیان شده است. با این حال، موضوع استفاده از این بنا برای کار های حکومتی، پس از انجام کاوش های باستان شناسی، اعتبار بیشتری پیدا کرد.

آن چه در خصوص بازه هور جالب توجه است، دست نخورده ماندن ترکیب زیستی در منطقه قرار دریافت آن است؛ دو کوه مقابل بنا که به کوه دختر و پسر مشهور هستند و تنگه ای که هنوز جهت جاده و محل تردد است، از دیرباز به همین شکل بوده است و کسانی که از آن بازدید می نمایند، می توانند خود را به تمامی در فضای عصر ساسانی حس نمایند.