پاسخ به 12سوال کلیدی درباره قانون جدید چک؛ چک برگشتی، چک حامل و... - آشنایی با استانبول

به گزارش آشنایی با استانبول، قانون جدید چک از شنبه 22آذرماه اجرا می گردد. این قانون تقریبا دو سال پیش تصویب شده و بر اساس برنامه، هر سال بخشی از آن اجرا شده. مواردی هم وجود داشت که اجرای آن ها به 22 آذرماه سال جاری موکول شد بود. بر اساس این قانون تغییراتی در نحوه صدور چک ایجاد خواهد شد. امکان صدور چک حامل دیگر وجود نخواهد داشت و انتقال چک به دیگران شرایط خاص خودش را دارد.

روزنامه هفت صبح در ادامه نوشت: در این قانون محدودیت هایی برای صدور چک در نظر گرفته شده تا دریافت نماینده آن کاملا به نقد شدن چک اطمینان داشته باشد. علاوه براین مجازات هایی برای کسانی که چک آن ها برگشت می خورد در نظر گرفته شده است. مهم ترین تغییر الکترونیکی شدن فرآیند صدور چک و الزام ثبت جزئیات چک از جمله تعیینات دریافت نماینده در سامانه است. در این گزارش به 12سوال کلیدی درباره تغییرات قانون جدید چک پاسخ داده ایم.

1: فرآیند صدور چک چه تغییری می نماید؟

چک فیزیکی قرار است اعتبار خود را از دست بدهد. به این معنا که دیگر برگه های کاغذی چک جای خود را به چک الکترونیک خواهند داد. البته این تغییر مرحله به مرحله اتفاق می افتد. از 22آذرماه یعنی شنبه هفته آینده کسی که چک می کشد باید همان موقع اطلاعات مربوط به چک صادر شده را در سامانه ثبت کند. این سامانه قرار است ترکیبی از صیاد و چکاوک باشد.

کاری که مردم باید انجام دهند این است که به محض صدور چک، اطلاعات چک را در سامانه ثبت نمایند. این اطلاعات شامل تعیینات گیرنده چک یا اصطلاحا ذی نفع، مبلغ و تاریخ چک است. بعد از ثبت چک دیگر امکان تغییر اطلاعات آن وجود ندارد و دریافت نماینده می تواند این اطلاعات را در کارتابل خود مشاهده کند. با اجرایی شدن قانون جدید، دیگر خبری از پشت نویسی یا به اصطلاح بانکی ها، ظهرنویسی نخواهد بود و همه چیز الکترونیکی خواهد شد.

2: آیا می توان چک را در وجه حامل ثبت کرد؟

از آنجا که حتما ضروری است تعیینات گیرنده چک در سامانه ثبت گردد، دیگر نمی توان چک را در وجه حامل صادر کرد. پیش از این می شد در بخش گیرنده نام حامل را نوشت و به این صورت چک درست مثل اسکناس بین افراد می چرخید. با الزام ثبت تعیینات دریافت نماینده چک در سامانه، صرفا کسی که نامش در این سامانه ثبت شده می تواند چک را نقد کند.

3: چطور چک را به شخص دیگری انتقال دهیم؟

حذف شدن چک حامل و همچنین بی اعتبار شدن پشت نویسی، شاید به نظرتان شرایط مبادلات اقتصادی را سخت کند، اما اینطور نیست. کسانی که چک را دریافت نموده اند، همچنان می توانند آن را به شخص دیگری منتقل نمایند. با این تفاوت که به جای پشت نویسی، ضروری است دریافت نماینده اصلی که بانکی ها به آن ذی نفع اول می گویند، اطلاعات نفر بعدی را در کارتابل خود ثبت کند. با این کار نفر بعدی یا همان ذی نفع دوم این امکان را خواهد داشت تا چک صادر شده را در موعد تعیین نقد کند.

4: اگر چک ثبت نگردد چه اتفاقی می افتد؟

چک هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده اند به کلی اعتبار نخواهند داشت. البته این موضوع مربوط به چک هایی است که بعد از تاریخ 22 آذر و اجرایی شدن قانون جدید چک صادر می شوند. برای همین ضروری است بعد از این تاریخ اگر چکی را دریافت کردید، حتما از صادرنماینده بخواهید آن را در سامانه ثبت کند. در غیر این صورت چک کاغذی در دستان شما ارزشی نخواهد داشت. زمانی که صادرنماینده چک تعیینات شما را به عنوان دریافت نماینده ثبت کند، می توانید جزئیات آن را از کارتابل خودتان مشاهده کنید. همچنین در زمان صدور چک و ثبت آن در سامانه، تا زمانی که شما به عنوان دریافت نماینده اطلاعات را تایید نکنید، فرآیند صدور چک نهایی نخواهد شد.

5:چک الکترونیک از کجا بگیریم؟

با اجرایی شدن قانون چک دیگر دسته چک جدید برای کسی صادر نمی گردد و چک الکترونیک جای آن را خواهد گرفت. این یعنی کسانی که می خواهند چک صادر نمایند، بعد از مراجعه به بانک، به جای دسته چک، امکان صدور چک الکترونیک دریافت خواهند کرد. بانک های مختلف هر کدام ملزم شده اند این کارتابل را راه اندازی نمایند و تا اینجای کار چند بانک برای فراهم کردن صدور چک الکترونیک دست به کار شده اند.6 تکلیف دسته چک ها چه می گردد؟

استفاده از خدمات چک الکترونیک الزامی نیست. این یعنی کسانی که در حال حاضر دسته چک دارند لازم نیست حتما برای دریافت چک الکترونیک اقدام نمایند و می توانند از همان دسته چک استفاده نمایند. با این تفاوت که باید در زمان صدور چک آن را در سیستم ثبت نمایند. به این کار صدور چک سیستمی می گویند. چک الکترونیک هیچ کاغذی ندارد و تمام فرآیند آن توسط سامانه انجام می گردد.

7: تغییرات جدید چطور جلوی چک برگشتی را می گیرد؟

بانک مرکزی هدف اصلی تغییرات جدید را بالا بردن امنیت و جلوگیری از برگشت خوردن چک اعلام نموده است چراکه با اجرایی شدن این قانون محدودیت هایی برای صدور چک به وجود خواهد آمد و صادرنماینده صرفا به اندازه اعتبارش می تواند چک بکشد. پیش از این صاحب دسته چک می توانست هر رقمی را روی برگه کاغذ بنویسد.

اما با الکترونیکی شدن چک، امکان درج مبلغ بالاتر از اعتبار صادرنماینده وجود ندارد. همچنین دریافت نماینده چک می تواند در لحظه کارنامه اقتصادی طرف حسابش را مشاهده کند. این امکان جزو تغییرات قانون جدید چک است که پیش از این راه اندازی شده و همین حالا هم می توان با استفاده از شماره صیاد روی چک، شرایط اعتباری صادرنماینده را مشاهده کرد. با این کار می توان فهمید صادرنماینده چک تا چه حد خوش حساب است.

8: تکلیف چک های در جریان چه می گردد؟

اجرا شدن قانون جدید، چک هایی که قبلا صادر شده اند را بی اعتبار نمی نماید. بلکه چک های فعلی همچنان قابلیت نقدشوندگی دارند. این قانون شامل حال چک هایی می گردد که بعد از زمان اجرا یعنی 22آذر صادر می شوند؛ بنابراین لازم نیست نگران چک های فعلی تان باشید.

9: چک صادر شده را باید کجا ثبت کنیم؟

سامانه پیچک برای ثبت اطلاعات چک در نظر گرفته شده است. این نام مخفف سامانه پیمایش الکترونیک چک است که برای این کار راه اندازی شده و امکان ثبت اطلاعات چک الکترونیک را فراهم می نماید. بانک ها قرار است در اینترنت بانک و موبایل بانک خود با اتصال به صیاد، امکان ثبت اطلاعات چک در سامانه پیچک را فراهم نمایند. تا اینجای کار چند بانک از راه اندازی سامانه پیچک خبر داده اند. علاوه بر سامانه های موبایل بانک و اینترنت بانک، قرار است بانک ها برای مشتریان خاص و ویژه خود توکن در نظر بگیرند.

10: کدام اپلیکیشن ها امکان ثبت چک را فراهم می نمایند؟

شرایط چک الکترونیک چیزی مشابه رمز دوم پویا است. اگر خاطرتان باشد سال گذشته زمانی که قرار بود استفاده از رمز دوم پویا برای تراکنش های اینترنتی الزامی گردد، کامل تعیین نبود که رمز پویا را باید کجا بگیریم. آنطور که تا اینجای کار تعیین شده، علاوه بر بانک ها قرار است امکان صدور چک الکترونیک در اپلیکیشن های پرداخت یا همان کیف پول ها فراهم گردد.

تا اینجای کار یکی از اپلیکیشن ها اعلام نموده این امکان را فراهم خواهد نمود. آنطور که در اطلاعیه بانک مرکزی آمده، صادرنماینده چک از دو طریق می تواند به سامانه ها دسترسی داشته باشد؛ یکی با استفاده از شماره تلفنی که با کد ملی او انطباق داشته باشد و دیگری استفاده از اطلاعات کارت بانکی صادرنماینده چک. با این حساب حتما لازم نیست برای صدور چک منتظر بانک بمانید و می توان از اپلیکیشن های معمول هم برای این کار استفاده کرد.

11: صدور چک الکترونیک چه محدودیت هایی دارد؟

با اجرایی شدن قانون چک، محدودیت هایی برای صدور چک در نظر گرفته خواهد شد. بر اساس این قانون، زمان سررسید نمی تواند بیش از سه سال باشد. پیش از این اعتبار دسته چک ها سه ساله بود و حالا با اجرایی شدن قانون جدید به جای اینکه دسته چک سه سال اعتبار داشته باشد، چک های صادر شده شامل چنین محدودیتی می شوند.

علاوه بر این، فرد صادرنماینده چک صرفا می تواند به اندازه اعتبار خود چک صادر کند. این موضوع برای جلوگیری از صدور چک بی محل در نظر گرفته شده و امنیت چک های صادرشده را بیشتر می نماید. همچنین افرادی که حکم ورشکستگی از مراجع قضایی برای آن ها صادر شده یا افرادی که حکم دادگاه علیه آن ها صادر شده و درخواست اعسار داده اند یا افرادی که چک برگشتی پاس نشده دارند، خود و افرادی که به وکالت از آن ها چک را صادر نموده اند از امکان صدور چک محروم خواهند شد. اعسار به معنای این است که فرد از نظر اقتصادی در شرایطی است که امکان پرداخت بدهی هایش را ندارد. چنین فردی نمی تواند چک جدید صادر کند.

12: مجازات برگشت خوردن چک چه تغییری نموده؟

اگر چک شما برگشت بخورد، تا 10روز فرصت دارید تا با پاس کردن آن، از قرار دریافت نامتان در لیست سیاه بانک مرکزی جلوگیری کنید، اما این مورد با تغییرات قانون جدید چک، متفاوت خواهد بود. طوری که بر اساس این قانون، بلافاصله بعد از برگشت خوردن چک، نام صادرنماینده وارد لیست سیاه بانک مرکزی خواهد شد و مشمول محدودیت ها می گردد.

از جمله محدودیت ها می توان به این مورد اشاره نمود که فرد دیگر نمی تواند از بانک ها تسهیلات دریافت کند. علاوه بر این، صاحب چک برگشتی دیگر امکان افتتاح حساب بانکی جدید، دریافت کارت بانکی، دریافت خدمات ارزی و ضمانت نامه بانکی نخواهد داشت. در بخش دیگری از قانون چک آمده حساب های فرد و موجودی های بانکی فرد به میزان مبلغ چک در شبکه بانکی مسدود خواهد شد.