شهری در ایران که در 12 ثانیه مرد ، خواب ابدی 4 هزار زن و مرد و کودک - آشنایی با استانبول

به گزارش آشنایی با استانبول، حوادث خبرنگاران: بیش از 4هزار نفر تسلیم خواب ابدی شدند و تن 25هزار نفر زخمی به یادگار برداشت. نوزده سال از آن 12 ثانیه غم بار می گذرد. از روزی که خانه ها خوابیدند و شهر در غباری غلیظ محو شد.

زلزله بم در تاریخ ایران دردناک ترین حادثه بود. در زلزله بم بیش از 4 هزار زن و مرد و کودک به خواب ابدی رفتند. در زلزله بم 25 هزار نفر هم زخمی شده و سرنوشت شان در زلزله بم تغییر کرد. اکنون مردم این شهر بعد از زلزله بم به زندگی بازگشتند.

در ادامه گزارش پنجم دی آمده است: تاریکی بر شهر حکم می راند. سکوت بر سینه شهر نشسته بود و انتظار هیاهوی طلوع خورشید را می کشید. عقربه ها به شماره افتاده بودند برای رسیدن به صبح. تاریکی تصمیم داشت دست از گلوی شهر بردارد که شیون شهر را، باد به گوش همه رساند. بیش از 4هزار نفر تسلیم خواب ابدی شدند و تن 25هزار نفر زخمی به یادگار برداشت. نوزده سال از آن 12 ثانیه غم بار زلزله می گذرد. از روزی که خانه ها خوابیدند و شهر در غباری غلیظ محو شد. حالا شهر دوباره ایستاده؛ استوارتر از پیش.

19هزار و 224 خانه که تپه ای آوار شدند

به گزارش آشنایی با استانبول، عقربه ها به سپیده دم روز جمعه نزدیک می شدند. به گواه تاریخ، ساعت 5 و 26 دقیقه بود که بم به بزرگی 6,8ریشتر لرزید. زلزله در زورآزمایی با بم حدود 90درصد شهر را تخریب کرد تا از بم مشتی خرابه و آوار به جا بماند. به گواه شهردار وقت شرایط خاصی حاکم بود.

بم، این باغشهر زیبا که نخل ها و نارنج هایش زبانزد بود و غمزه ارگش را داشت درهم فرو رفته بود. شرایط اضطراری بود، از 19هزار و 224 خانه تنها تپه ای آوار به جا مانده بود؛ یعنی آوارگی 25هزار و 222 خانوار. البته 5هزار و 248 خانوار هم بودند که قبل از زلزله در آمار اجاره نشین ها جا می گرفتند. قرار شد خانه های از پیش ساخته راهی کوچه باغ های بم شوند؛ خانه های پیچ و مهره ای.

هرچند شهر 7هزار و 96واحد تجاری اش را هم از دست داده بود. 24هزار و 332واحد مسکن روستایی هم از پس لرزه زلزله درامان نمانده بودند. علی باقری زاده هویت شهری، شرایط معیشت و فرهنگ شهر را در تصمیم گیری برای بازسازی دخیل می داند. دولت به خواست مردم و نهادهای محلی در بازسازی شهر توجه کرد. به جرات می توان گفت به بحث مقاوم سازی توجه ویژه شد.

1,7میلیارد دلار هزینه بازسازی

قرار بر بازسازی شد، بنیاد مسکن پای کار آمد و نظام مهندسی در شهر مستقر شد تا بازسازی آغاز گردد. بازسازی راه طولانی به خود می دید. زلزله کوچه ها و خیابان ها را مسدود نموده بود. ابتدای کار خلاصه شد در جمع آوری اجساد و زیر آوار مانده ها. گام اول که تمام شد نوبت به آواربرداری رسید تا شهر بازسازی را به خود ببیند؛ تقریبا از اوایل 83 ساخت وساز شهر آغاز شد.

تصمیمات دولت برای بازسازی به خواست مردم تغییراتی به خود دید. تصمیماتی که قرار بود ابتدای امر خانه کسانی که در زلزله خانه شان را از دست داده بودند، بسازد.

شهردار وقت زلزله بم از ساخت خانه برای تازه ازدواج نموده ها و کسانی که چند خانوار در یک خانه ساکن بودند، می گوید. تعداد واحدها افزایش یافت و بیشتر از قبل زلزله بم خانه سازی شد. بازسازی بم خلاصه شد در ساخت حدود 33هزار واحد مسکونی شهری و 7هزار و 378واحد تجاری. هرچند حصارکشی های تخریب شده خانه ها هم بود؛ 4هزار و 663واحد که حصارکشی شدند.

نودوهفت واحد عمومی با مالکیت خصوصی هم بازسازی شدند و در روستاها حدود 30هزار واحد احداث شد. درواقع 1,7میلیارد دلار هزینه بازسازی بم شد تا 5.2میلیون مترمربع ساختمان مسکونی احداث گردد. بم برای بازسازی اش 25میلیون و 500هزار دلار یاری نقدی دریافت کرد. هرچند بانک جهانی هم 220میلیون دلار وام برای بازسازی بم اختصاص داد.

احیای 625هکتار زمین کشاورزی

زلزله همه چیز را در هم کوفته و نشانی از شهر به جا نگذاشته بود. نشانه حیات شهر، آدم هایی بود که در نبرد با زلزله پیروز شده بودند. زیرورو شدن شهر، زخم بر پیکر زمین های کشاورزی هم زده بود. 625هکتار زمین کشاورزی که بعدها در برنامه بازسازی احیا شدند. اگر کارها منسجم پیش می رفت، فکر نمی کنم سه یا چهار سال بیشتر زمان می برد.

بازسازی کلید خورده بود و 70هزار و 655نفر تسهیلات گرفتند برای کشیدن سقفی بالای سر خانواده شان. بازسازی ای که 610میلیارد تومان تسهیلات بانکی به خود می دید. در دوران بازسازی آب، برق و تجهیزات موردنیاز راه اندازی شد. خانه ها کم وبیش در حال قد کشیدن بودند. برخی ها به یک طبقه اکتفا نموده بودند و برخی ها هوس دوطبقه شدن داشتند. در زمان زلزله برق در بم زیرزمین شد، کار بازسازی خیابان ها و کوچه ها کمی سخت تر شد.

دوسال بعد از زلزله بود که خیابان های اصلی شهر سیاهی آسفالت را به خود دیدند. عملا در خیلی از کوچه ها و خیابان ها نمی شد کاری انجام داد. بازسازی و نونواری کوچه ها و خیابان ها هم خارج از زمان بندی بود. چندسالی بعد از زلزله و سروسامان گرفتن آب و برق بود که تصمیم بر گازکشی بم شد. یکی از دلایل تعویق در بازسازی کوچه ها و خیابان ها همین مسأله گازکشی بود.

خانه هایی که هرگز ساخته نشدند

بم، باغشهری که صبوری را از کویر به ارث برده، شاید برای همین بم اهل گله و شکایت نبود. شهری که تلخی های بسیار به خود دید از به خاک سپردن عزیزانش تا دو سال آوارگی زیر چادرها. اهالی بعد از سال ها به زندگی برگشته اند، اما هرازگاهی دیوارهای فروریخته یادآور روز تلخ 18سال پیش می شوند. نصیب برخی از کوچه ها هم این بوده هنوز خاکی باشند. تا همین اواخر یعنی دوسال پیش برخی از کوچه ها هنوز آسفالت نبودند.

به باور شهردار زمان زلزله بم نمی توان گفت همه چیز به طور مطلق به برترین شکل ممکن پیش رفت. باقری زاده معتقد است در شرایط بحرانی تصمیم گیری هایی وجود دارد که برحسب شرایط تغییر می نمایند. کسی که خانه اش آوار شده بود باید برای آواربرداری حاضر می شد. از نظر حقوقی برای ما مشکل ایجاد می شد در غیابش آواربرداری یا حتی آغاز به بازسازی کنیم.

خانه های آوار شده از زلزله هنوز کنج برخی از کوچه ها نشسته اند و تنها به آواربرداری اکتفا نموده اند. برخی از خانه ها همه اعضایشان فوت شده بودند و ورثه هم حضور نداشت. عده ای هم مهاجرت کردند، برای همین هنوز در کوچه ها برخی از خانه ها ساخته نشده.

تا سال 87 تقریبا همه مدارس شهر ساخته شدند

لرزه های زلزله که خاموشی گرفت، شهر دیگر به خود مدرسه، مراکز درمانی و بیمارستان ندید. ساختمان های اداری و دولتی هم روی زمین پهن شده و خستگی درمی کردند. همه مدارس را دولت نساخت. برخی از مدارس به دست خیرین مدرسه ساز بازسازی شدند و برخی دیگر را ان جی اوها و خیرین خارجی ساختند. شاید برای همین بود که مدارس هم در زمان بندی مشخصی نونوار نشدند. در مجموع تا سال 87 تقریبا مدارس داخل شهر ساخته شدند.

در برنامه بازسازی شهر، احیای 194 مدرسه، فضای آموزشی و 81 واحد ساختمان دولتی و اداری گنجانده شد. 52 امامزاده و 35 واحد بهداشت هم بازسازی شدند. شهر بم قبل از زلزله یک بیمارستان به خود می دید؛ بیمارستان پاستور. دوسال بعد از زلزله این بیمارستان تکمیل شد.

اگرچه بازسازی درمانگاه ها به وقت معلوم سپرده نشد و شهر به مرور قد کشیدن درمانگاه ها را به خود دید. با توجه به بودجه اختصاص یافته درمانگاه ها بازسازی می شدند. به گفته باقری زاده بازسازی بم بر سه محور بنا شد؛ مقاوم سازی، مشارکت مردم و بحث فرهنگ و تمدن شهر. فکر می کنم از روی زلزله بم بعدها الگوبرداری شد.