گردشگری کشاورزی؛ ایده ای نو برای معیشتی پایدار - آشنایی با استانبول

به گزارش آشنایی با استانبول، گردشگری کشاورزی یکی از انواع گردشگری مبتنی بر فعالیت های کشاورزی است که در جهت رسیدن به توسعه روستایی و ایجاد عایدی ثانویه برای جوامع بومی پیشنهاد می گردد.

گردشگری کشاورزی یا گردشگری مزرعه برترین راه حل حاضر برای توسعه روستاها و رونق مالی آن ها است. گرچه در دل این بهبود معیشت، فرهنگ ها و ریشه ها هم محفوظ می ماند و حتی آن بخشی که از یادرفته است دوباره احیاء می گردد. ترویج این نوع از گردشگری می تواند هم یاریی به بهبود اوضاع زندگی و معیشت روستاییان کشاورز باشد و هم تجربه ای متفاوت برای گردشگران اسیر در شهرهای بزرگ و صنعتی. در ادامه با آشنایی با استانبول همراه شوید تا درباره این نوع از صنعت گردشگری بیشتر بخوانیم.

آنچه باید درباره گردشگری کشاورزی بدانید:

• گردشگری کشاورزی چیست؟
• انواع مزارع برای جذب گردشگران
• فعالیت هایی که گردشگری مزرعه ای در پی دارد
• گردشگری کشاورزی در جهان
• گردشگری کشاورزی در ایران
• اگریتوریسم و توسعه روستایی
• تور گردشگری کشاورزی

گردشگری کشاورزی چیست؟

گردشگری کشاورزی یا مزرعه یکی از فعالیت های نسبتا تازه کشاروزان و دامداران است که به آن ها در رسیدن به یک الگوی کسب عایدی ثانویه یاری می نماید. در واقع فعالیت های مبتنی بر کشاورزی و دامداری و هرآنچه در یک مزرعه انجام می گردد، برای جذب گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد تا از این طریق هم عایدیی جدا از فعالیت های کشاورزی عائد خانوارهای روستایی گردد و هم روشی تازه برای تأمین احتیاجهای روحی و ارضاء حس ماجراجویانه و تنوع خواه گردشگران باشد.

این نوع از صنعت توریسم که در جهان به اگریتوریسم (agritourism)، یا در اصطلاح عموم اگروتوریسم، شناخته می گردد ترکیبی از دو واژه Tourism و Agriculture است که علاوه بر ایجاد عایدیی پایدار برای کشاورزان و دامداران، روشی برای رونق و آبادانی منطقه ها روستایی و حتی راه حلی برای بازگشت روستاییان به خانه ها و مزارع آباء و اجدادی شان به شمار می رود. چیزی که از آن به مهاجرت معکوس تعبیر می گردد.

انواع مزارع گردشگری کشاورزی

گردشگری مزرعه ای تنها به بازدید از مزارع و فعالیت های کشاورزان و دامداران محدود نمی گردد. آنچه این فعالیت را برای گردشگران مجذوب نماینده تر می نماید، در واقع مشارکت است. مشارکت در برداشت میوه و محصولات کشاورزی، تهیه فرآورده های خوراکی از محصولات کشاورزی و دامی، مشارکت در جشنواره های فروش محصولات روستایی، در کنار فعالیت هایی مانند نگهداری از احشام، دوشیدن شیر، راندن اسب و پرورش زنبور و ده ها فعالیت دیگر و در واقع تجربه یک زندگی واقعی با کشاورزان و دامداران.

مزارع و کشتزارها با اهداف مختلفی می توانند به مقصدی برای بازدید گردشگران تبدیل شوند که در ادامه به آن می پردازیم.

مزارع فراغت و تعطیلات

برخی مزارع صرفا برای گذران اوقات فراغت گردشگران در نظر گرفته می شوند. در این مزارع زیرساخت های اقامتی مانند اکولاژها یا خانه های روستایی برای شب مانی مورد استفاده قرار می گیرد. خدمات پذیرایی با محصولات بومی و ارگانیک و غذاهای محلی انجام می گردد و گردشگران از صنایع دستی هنرمندان بومی خریداری می نمایند. حتی می توانند فراوری آن را از نزدیک مشاهده و تجربه نمایند و علاوه بر تجربه سبک زندگی روستایی از مواهب طبیعی پیرامون خود لذت ببرند.

مزارع مهمان ؛ تجربه زندگی در مراتع همراه با دامدارن

در برخی مزارع گردشگران مهمان گله داران می شوند و فعالیت هایی مانند دام داری، سوارکاری، ماهی گیری، آشپزی و پیاده روی در دامان طبیعت را تجربه می نمایند. برای تجربه این سبک از سفر، گاهی گردشگران تا ارتفاعات بالایی را همراه دام داران حرکت می نمایند تا مدتی را در مراتع سپری نمایند.

مزارع بازدید و دیدن ؛ بازدید از فعالیت های کشاورزی

گاهی گردشگران با حضور در روستاها و مزارع از فعالیت های کشاورزان بازدید می نمایند. آن ها در مراحل کاشت و برداشت محصولات مشارکت می نمایند و از چیدن میوه تا دوشیدن شیر و فراوری فرآورده های لبنی و محصولات روستایی برایشان مجذوب نمایندهیت دارد. گردشگران می توانند با مشارکت در چنین فعالیت هایی، هم از نحوه فراوری محصولات کشاورزی مطلع شوند و هم محصولات مورد احتیاجشان را از منابع اصلی خریداری نمایند.

مزارع آموزشی ؛ گردش برای آموزش

برخی مزارع برای مشارکت در فعالیت های کشاورزی و دامداری با اهداف آموزشی برنامه ریزی و مدیریت می شوند. به نظر می رسد این شیوه بیشتر مناسب دانشجویان و دانش آموزانی باشد که در یکی از رشته های تحصیلی مرتبط با علوم دامی یا کشاورزی تحصیل می نمایند و در کنار تحصیل تجربه واقعی هم برای آن ها لازم است.

مزارع سلامت ؛ بازیابی سلامت و گذران دوران نقاهت

گاهی مزارع و محیط های روستایی برترین مکان برای بازیابی سلامت و گذران دوران نقاهت است. زندگی در یک خانه روستایی با منظرهی زیبا از طبیعت اطراف و بهره مند شدن از هوای پاک و سالم با یک رژیم غذایی کاملا ارگانیک و سالم می تواند یک پیشنهاد عالی برای گذراندن دوران نقاهت بیماران باشد.

مزارع خود برداشت ؛ مشارکت در برداشت محصول و خریدی مقرون به صرفه تر

معمولا برداشت محصولات باغی یکی از مهم ترین فعالیت های کشاورزان و باغ داران است، چون باید این کار را بادقت بالایی انجام دهند و محصولات را به موقع روانه بازارها، سردخانه ها یا انبارهای میوه نمایند. اما گردشگران با مشارکت در فرایند میوه چینی می توانند علاوه بر یاری به کشاوران و باغ داران، میوه مورد احتیاج خود را حتی با قیمتی مقرون به صرفه تر تهیه نمایند.

مزارع شهروند

در این نوع مزارع، ساکنان شهری قطعه زمین کوچکی در نواحی کشاورزی دارند و در روزهای آخر هفته و تعطیل در آن کار می نمایند. این مزارع زمینه مشارکت مردم شهری را در فعالیت های کشاورزی و بهره بردن از منظره روستایی فراهم می نماید.

توریسم مزرعه دامنه وسیعی از فعالیت های مختلف را در بر می گیرد که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم:

• برگزاری جشنواره های محصولات کشاورزی مثل جشنواره انار، آلبالو، سیب و خرما
• احیاء و استفاده از اقامتگاه های روستایی به خصوص با منظرهی زیبا از مزارع
• برگزاری جشنواره غذاهای بومی
• ترویج استفاده از مواد غذایی ارگانیک و تشویق گردشگران به استفاده از غذای سالم
• ایجاد تریل ها و مسیرهای پیاده روی در سایت های طبیعی برای حفاظت از پوشش گیاهی و حیات جانوری
• ساختن اکولاژها در نواحی طبیعی با منظره زیبا و ارائه خدمات به گردشگران
• احیاء آیین ها و آداب و رسوم روستایی برای جذب گردشگران
• احیاء بازی های بومی و کهن ایرانی
• ایجاد محل هایی برای کمپ زدن، شب مانی و برپایی آتش
• امکان تجربه طبخ غذا بااستفاده از محصولات بومی به وسیله خود گردشگران
• کاشت گل و گیاه و کسب اطلاعات بسیار خوب در نحوه کاشت و نگهداری از گیاهان و گل ها
• برگزاری مسابقات سوارکاری و آموزش سوارکاری
• برگزاری جشنواره های روستایی مانند جشنواره های گلاب گیری، شیردوشان و گیاهان دارویی
• برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی بومی و امکان آموزش، فروش و ترویج فرهنگ بومی
• قصه گویی و احیاء داستان های بومی و اصیل

گردشگری کشاورزی در جهان

توریسم مزرعه سالیان سال است که به عنوان یک کسب وکار پررونق در اروپا و در سال های اخیر در مزارع آمریکای شمالی، گردشگران بسیاری را از شهرهای صنعتی و بزرگ برای تجربه ای متفاوت فراخوانده است. بسیاری از مردم در پی این هستند تا تعطیلات خود را در حومه شهرها و منطقه ها روستایی بگذرانند و اگرچه برای یک روز را به دور از ازدحام شهرها سپری نمایند.

شرکت در جشنواره های محلی، مزارع خودبرداشت، گشت های سرگرمیی در مراتع پرورش احشام، استفاده از خدمات تخت و صبحانه و شرکت در تورهای آموزشی، علاوه برایجاد کسب وکار برای کشاورزان و مزرعه دارها، به نوعی سرگرمی هم برای گردشگران و هم برای مزرعه دارها تبدیل شده است.

گردشگری کشاورزی در ایران

وجود روستاهای متعدد با تنوع فرهنگی بسیار بالا در کشورمان زمینه بسیار خوبی برای ترویج گردشگری مزرعه ای است. خانه های روستایی، نحوه طبخ غذاهای بومی، تنوع مواد اولیه مورد استفاده در طبخ غذا که از دل طبیعت تامین می گردد، آیین های بومی، بازی ها ، آوازهای سنتی، پوشش محلی، موسیقی سنتی و منظرههای طبیعی و متنوع روستاهای ایران زمینه ای عالی برای تشویق گردشگران برای حضور در روستاها است.

تفاوت چشمگیری که در سبک زندگی روستایی و فعالیت های آن ها در نقاط مختلف کشورمان به چشم می خورد، تنوع فعالیت های توریسم مزرعه را افزایش می دهد. سبک زندگی روستایی در استان های نوار شمالی کشورمان با سبک زندگی بومی در استان سیستان و بلوچستان، روستاهای عشیره نشین خوزستان، روستاهای کردنشین غرب کشور و مردمان نجیب نواحی کویری تفاوتهای چشمگیری دارد که این تنوع و تفاوت برگ برنده ایران در توسعه گردشگری کشاورزی است.

ترویج گردشگری مزرعه درنواحی مختلف ایران و تبادلات فرهنگی نه تنها توسعه اقتصاد محلی را به ارمغان می آورد بلکه باعث حفاظت از ریشه های فرهنگی در بین مردمان روستانشین ایران عزیزمان می گردد.

گردشگری کشاورزی و توسعه روستایی

گردشگری کشاورزی در بسیاری از کشورهای جهان به یک روش کسب عایدی بسیار مطلوب تبدیل شده و در واقع منابع تازهی به سبد عایدیی خانوارها اضافه نموده است. علاوه بر آن یاری نموده تا منابع طبیعی به خوبی حفاظت گردد و تحت تاثیر حضور گردشگران، مصرف غذاهای ارگانیک و مواد غذایی سالم بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

در گردشگری مزرعه یا اگروتوریسم گردشگران مدتی را با خانواده های روستایی در مزارع و خانه های روستایی سپری می نمایند و فعالیت های کشاورزی را فرا می گیرند. این کار علاوه بر نقش موثری که بر تتازه حیات روستاها و ایجاد اشتغال برای روستاییان دارد، می تواند به حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی روستاها یاری کند.

در واقع این گردشگری تجربه زندگی روستایی است و همین تجربه آن را برای گردشگران متمایز می نماید. به خصوص گردشگران جوانی که شناخت کمتری از سبک زندگی روستایی دارند.

در گردشگری مزرعه این امکان به مردم داده می گردد تا برای سرگرمی و سرگرمی، آموزش و فراگرفتن یا برای لذت بردن از فعالیت های کشاورزی و دامداری، وارد روستاها و مزارع شده و علاوه بر تجربه فرهنگ، سبک زندگی و بازدید از جاذبه های روستا از مشارکت در فعالیت های مزرعه بهره ببرند. در نهایت همه این فعالیت ها توسعه، رونق و آبادانی روستاها را در پی دارد.

تور گردشگری کشاورزی

برگزاری تور گردشگری کشاورزی یکی از برترین روش ها برای حضور سازمان یافته و منسجم گردشگران در مزارع است که هم فرصت اشتغال را برای برگزارنمایندگان تور فراهم می نماید و هم این امکان را به گردشگران می دهد تا در مزارع حضور پیدا نمایند. شاید پیداکردن مزرعه ای که پذیرای گردشگران باشد کار چندان آسانی نباشد، اما وقتی این کار را به برگزارنمایندگان تورهای طبیعت گردی و بومگردی بسپارید، می توانید با اعتماد و اطمینان بیشتری در فعالیت های کشاورزی مشارکت کنید.

البته بسیاری از ساکنان شهرهای بزرگ اگر دوست یا بستگانی در نواحی روستایی داشته باشند بدون شک زمانی را به ملاقات با خویشاوندان خود اختصاص می دهند، اما این امکان برای همه فراهم نیست و برگزاری تور گردشگری کشاورزی می تواند روشی مطمئن برای مشارکت در فعالیت های کشاورزی باشد.

البته پیشنهاد می کنیم حتما درباره فعالیت های آژانس برگزارنماینده تور از قبل پرس وجو کنید. گرچه حضور گردشگران در هر مکانی تبعات خود را در پی دارد اما اگر این حضور به شکل سازمان یافته و در قالب تورهای مسئولانه و بایاری راهنمایان باتجربه و مطلع همراه باشد، می تواند اثرات منفی حضور گردشگران را به حداقل برساند.

سخن آخر

ورود گردشگران طبیعت گرا و بوم گردها به نواحی روستایی علاوه بر رونق و آبادانی روستاها و ایجاد روش هایی برای عایدی بیشتر، موجب شده تا ارزش های روستایی، فرهنگ ها و ریشه ها بیشتر مورد توجه قرار گیرد و خود جوامع روستایی درصدد حفاظت از میراثشان برآیند.

این تبادلات فرهنگی باعث تقویت فرهنگ بومی می گردد و بسیاری از باورها و سنن و آداب و رسوم قدیم و حتی از یادرفته را دوباره احیاء می نماید. به طوری که توسعه گردشگری کشاورزی و مزرعه ای می تواند علاوه بر ایجاد عایدی بسیاری از مسائل نواحی روستایی را از بین ببرد.